Dzieje szkoły

Po pierwszej wojnie światowej, po trzech powstaniach na Śląsku, zaczęto organizować polskie szkolnictwo. Liceum Kopernika  powstało na bazie komunalnej, niemieckiej "Wyższej Szkoły Realnej", którą prowadził i finansował magistrat miasta Katowice.

Istniały duże problemy z przejęciem sektora szkoły ponieważ niemieccy nauczyciele (z dożywotnimi mianowaniami) oraz dyrektor Buerger, jawnie bojkotowali zarządzenia Wydziału Oświecenia Publicznego, niechętnie, a nawet wrogo traktowali wszelkie przejawy polskości, szczególnie jednoznacznie w czasie świąt państwowych. Dlatego władze zadecydowały o zwolnieniu wszystkich nauczycieli szkoły komunalnej i ponownym zatrudnieniu tych, którzy wnieśli podanie do Wydziału Oświecenia Publicznego. Pierwszym dyrektorem komunalnej Wyższej Szkoły został dr Edward Czernichowski mianowany przez wizytatora i naczelnika oddziału szkół średnich Wydziału Oświecenia Publicznego Województwa Śląskiego Władysława Miedniaka.

Dr E. Czernichowski ogłosił dla młodzieży polskiej nowe zapisy do szkoły. Równocześnie otwarto klasy dla mniejszości niemieckiej. Rok szkolny 1923/1924 był więc pierwszym rokiem regularnej pracy szkoły w klasach polskich i niemieckich. Z upływem lat ilość uczniów niemieckich malała i w 1932 r. przeniesiono tych, którzy zostali, do niemieckiego prywatnego gimnazjum w Królewskiej Hucie (dziś Chorzów). Ponieważ wpływy Niemców na władze Katowic były bardzo duże, w maju 1925 r. ogłoszono konkurs na stanowisko dyrektora Gimnazjum Matematyczno - Przyrodniczego. Tak więc dr Edward Czernichowski (komisaryczny dyrektor) opiekun polskich nauczycieli, rzecznik polskości szkoły, kierował gimnazjum tylko do 1-go września 1925 r. W wyniku przeprowadzonego konkursu nominację na stanowisko dyrektora otrzymał dr Feliks Steuer, który kierował szkołą do 1946 r. (z przerwą wojenną). Po latach germanizacji odsetek młodzieży przygotowanej do realizacji polskiego programu był niewielki, lecz rósł z każdym rokiem. Do pierwszej matury w 1926 r. przystąpiło 12 abiturientów i wszyscy zdali egzamin. W skład komisji maturalnej wchodzili: wizytator W. Miedniak - przewodniczący, dyrektor F. Steuer - wiceprzewodniczący i egzaminator z języka angielskiego i francuskiego, dr W. Bryniarski - egzaminator z języka polskiego, K. Grządziel - egzaminator z nauki o Polsce współczesnej, K. Stańczyk - egzaminator z historii, A. Spendel - egzaminator z matematyki i fizyki, dr W. Głąbik - egzaminator z biologii oraz ksiądz P. Pawleta - katecheta. Do 1939 r.szkołę opuściło 511 absolwentów. Młodzież w tych czasach traktowana była surowo, obowiązywały ją liczne rygory dotyczące stroju, sposobu bycia w miejscach publicznych, ale jednocześnie szkoła oferowała liczne formy dodatkowego kształcenia. Uczniowie mieli możliwość rozwijania swoich zainteresowań naukowych w ramach kół przedmiotowych: języka polskiego, biologii, fizyki, geografii, astronomii i chemii. Dla uzdolnionej artystycznie młodzieży istniała możliwość błyśnięcia talentem w międzyszkolnym pisemku "Kuźnia Młodych". Rozwojowi fizycznemu poświęcone były dodatkowe zajęcia sportowe w różnych sekcjach oraz wycieczki organizowane w góry, najczęściej Beskidy. Pracę nad własnym charakterem łączono z wychowaniem patriotycznym i fizycznym w ramach organizacji harcerskiej.

Okres II wojny światowej, to ponad pięcioletnia przerwa w historii szkoły oraz egzamin z patriotycznej postawy, zarówno pedagogów, jak i ich wychowanków. 27 stycznia 1945 r. Katowice zostały wyzwolone, a już 1 lutego w budynku szkolnym "Kopernika" zgłosili się do pracy przedwojenny dyrektor F. Steuer oraz grupa nauczycieli. Ogłoszono nabór do poszczególnych klas, usuwano z sal lekcyjnych gruz, starano się o zabezpieczenie terenu, wprawienie okien, uruchomienie ogrzewania. Likwidowano pozostałości wojny. Nauka rozpoczęła się w dniu 6 marca 1945 r. Pierwszy rok szkolny trwał krótko, bo tylko do 17 lipca. Krótkie też były wakacje, bo kolejny rok szkolny rozpoczął się 3 września 1945 r. 

Czas nabrał przyspieszenia, trzeba było odrabiać stracone lata. Oświata polska przeżywała okres ciągłych zmian organizacyjnych i programowych. Dążono przede wszystkim do ujednolicenia systemu kształcenia, ponieważ np.: słynne jedenastolatki uczyniły szkoły instytucjami bezbarwnymi, różniącymi się od siebie tylko numerami. Bolesne było również to, że rola patronów szkół schodziła na drugi plan. Nie liczono się z tradycją, charakterem szkoły, lecz głównie z wynikami statystycznymi, ujmującymi w suche wartości liczbowe niemal wszystkie dziedziny życia i pracy szkoły. Tym tendencjom przeciwstawiały się szkoły z ambitnym, myślącym gronem pedagogicznym i dyrekcją, które pragnęły nadać swojej placówce elementy inności, odrębności. Oczywiście było to możliwe dopiero w warunkach częściowej politycznej "odwilży", a więc na przełomie lat 50/60. Od tego czasu datuje się silniejsze, świadome nawiązanie do tradycji szkoły sprzed 1939 r. oraz poszukiwanie własnego, wyrazistego obrazu.

Era "nowego" Kopernika rozpoczęła się od podjęcia eksperymentu pedagogicznego w 1963 r., polegającego na nauczaniu języka francuskiego w takim stopniu, by po dwóch, trzech latach uczniowie mogli uczyć się niektórych przedmiotów w tym języku. Kandydaci do klasy eksperymentalnej musieli zdać egzamin, który miał określić ich predyspozycje do nauki języka w zakresie dobrego słuchu, dobrej wymowy oraz dobrej pamięci. Lingwistyczną przydatność oceniała komisja romanistów, której przewodniczyła nauczycielka języka francuskiego p. Izabella Markiewicz. Eksperyment zaowocował oczekiwanymi konsekwencjami. Przyczynił się do zatwierdzenia przez ówczesne Ministerstwo Oświaty programu nauczania w tzw. klasach językowych (w innych liceach język angielski, niemiecki). Prowadzony eksperyment pozwolił przystąpić liceum do szkół stowarzyszonych w UNESCO. Efekty nauczania szybko dały znać o sobie dzięki  licznym laureatom i finalistom Olimpiady Literatury i Języka Francuskiego, laureatom Europejskich Konkursów Języka Francuskiego, Ogólnopolskich konkursów Poezji i Prozy Francuskiej. Inną korzyścią, a także atrakcją dla uczniów, były organizowane od 1976 r. wyjazdy do zaprzyjaźnionych liceów we Francji czy wymiana młodzieży.

Oczywiście na języku francuskim nie kończą się sukcesy i próby poszukiwań indywidualnego charakteru szkoły . Przykładem eksperymentu było w latach 1977-79 prowadzenie klas VI-VIII dla najzdolniejszych uczniów o zainteresowaniach językowych. Niestety, szczupłość pomieszczeń szkoły i niechęć dyrektorów szkół podstawowych do oddawania najzdolniejszych dzieci, położyła kres ciekawie zapowiadającemu się eksperymentowi, bowiem wszyscy uczniowie tych klas kończyli liceum z bardzo dobrymi wynikami.

Od 1980 r. I LO im. M. Kopernika jest szkołą ćwiczeń dla Uniwersytetu Śląskiego. Wieloletnia współpraca z pracownikami dydaktyki tegoż Uniwersytetu zaowocowała korzystną wymianą doświadczeń w zakresie metodyki nauczania matematyki, biologii, języka polskiego, fizyki, języka angielskiego, geografii. Szkoła stale współpracuje z Wydziałem Filologii Polskiej i Wydziałem Fizyki Uniwersytetu Śląskiego oraz jest miejscem praktyk studentów tych kierunków. Przez wiele lat romaniści z “Kopernika” prowadzili lekcje otwarte lub zajęcia dla kolegów romanistów z innych liceów (w ramach “klubu nauczycieli języka francuskiego” zorganizowanego przez Towarzystwo Przyjaźni Polsko - Francuskiej) oraz dla wielu delegacji francuskich poszukujących kontaktów z polską szkołą.

W 1990 r. wspólnie z MEN i Ambasadą Francji uruchomiony został eksperyment klas dwujęzycznych, który zakończył się pierwszą maturą francuską w roku 1996 i uzyskaniem przez uczniów certyfikatów potwierdzających bardzo dobrą znajomość języka francuskiego i dających możliwość podjęcia studiów bez egzaminów w obszarze frankofońskim całego świata.
Liceum Kopernika nawiązało do swych korzeni i w roku szkolnym 1993/94 otwarto klasę matematyczno-przyrodniczą w oparciu o autorskie programy z biologii, geografii, matematyki, fizyki i chemii, w których uwzględnia się dużą korelację między przedmiotami, a także ich szczególną rolę w rozwoju wiedzy i kultury współczesnej. Od roku szkolnego 1997/98 w szkole funkcjonuje również klasa dziennikarska.

Kolejna reforma oświaty spowodowała w 1999 r. przekształcenie szkoły w Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 1 im. M. Kopernika, w skład którego weszło I Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika oraz Gimnazjum nr 24 z Językiem Nauczania Francuskim im. M. Kopernika. Gimnazjum Dwujęzyczne o 3-letnim cyklu kształcenia, prowadzi nauczanie w języku polskim i francuskim.

Rok szkolny 2002/2003 przyniósł kolejne zmiany. Uczniowie podjęli naukę w trzyletnim Liceum Ogólnokształcącym im. M. Kopernika. W szkole istnieją obecnie dwie klasy dwujęzyczne (naukę w nich kontynuują absolwenci Gimnazjum Dwujęzycznego), klasa „dziennikarska” z rozszerzonym programem z języka polskiego, historii oraz wiedzy o społeczeństwie i klasa „matematyczno-przyrodnicza” z rozszerzonym programem nauczania z matematyki, biologii, chemii i fizyki.

„Kopernik” od wielu lat należy do najlepszych szkół w całym województwie. Plasuje się wysoko w ogólnopolskim rankingu szkół średnich, gdzie jako kryterium stosuje się liczbę olimpijczyków. Uczniowie naszej szkoły odnoszą sukcesy w olimpiadach i konkursach przedmiotowych m.in. z fizyki, biologii, filozofii, wiedzy o Unii Europejskiej, języka polskiego, języka angielskiego, matematyki i oczywiście z języka francuskiego. Uczniowie gimnazjum osiągają doskonałe wyniki na egzaminie gimnazjalnym, znacznie przewyższające średnią krajową i wojewódzką. Nasi uczniowie i absolwenci osiągają też doskonałe wyniki w różnych dyscyplinach sportu.

Organizacje działające w szkole

Okres przedwojenny:
Życie uczniów i nauczycieli nie koncentrowało się jedynie na nauce. W „Koperniku” w okresie międzywojennym działały liczne organizacje o charakterze społeczno-wychowawczym, wojskowym, religijnym. Były to:

• Towarzystwo Popierania Budowy Szkół Powszechnych
• Związek Młodzieży Powstańczej
• Związek Strzelecki
• Hufiec Szkolny
• Liga Morska i Kolonialna
• Liga Obrony Powietrznej Państwa
• Sodalicja Mariańska
• Spółdzielnia Uczniowska
•  Szkolna Kasa Oszczędności
• Związek Harcerstwa Polskiego
• Straż Przednia

Na szczególną uwagę zasługuje działalność następujących organizacji:

• Drużyna harcerska - istniała od początku powstania szkoły. W roku 1933 liczyła około 80 członków, w tym 1/3 była spoza szkoły. Składała się z jednego plutonu zuchów, z harcerzy i ze starszych harcerzy. Opiekunem drużyny był dr Stanisław Tomiczek. W latach 1934/35 liczyła 46 członków. Dzieliła się na komendę i 4 zastępy. Opiekę nad nią sprawował prof. Alfred Cholewa. W późniejszym okresie liczba członków wzrosła do 182, utworzono też dodatkowy zastęp starszych. Przy drużynie działało Koło Przyjaciół Harcerstwa (od 1933 r.), skupiające rodziców. Zajmowało się ono organizacją różnorodnych imprez harcerskich. Po wojnie, w marcu 1945r. drużyna wznowiła działalność. Brała udział w uroczystościach organizowanych przez komendę chorągwi, pomagała przy zbiórkach pieniężnych na cele charytatywne, harcerze opiekowali się ludźmi starszymi, wymagającymi opieki, roznosili paczki z darami dla dzieci z domów dziecka, opiekowali się mogiłami poległych w czasie walk, organizowali spotkania z kombatantami.

• Hufiec szkolny - organizacja o charakterze wojskowym, założona w 1924 r., której celem było „przygotowanie żołnierza i karnego obywatela”. Należeli do niej obowiązkowo uczniowie klas VI i VII uznani przez lekarza szkolnego „za zdolnych”. Jej stan liczebny wynosił 190 junaków. Kierownikiem hufca był prof. Henryk Obracaj. Zbiórki z ćwiczeniami odbywały się dwa razy w tygodniu. Celem zajęć było przekazanie podstawowych wiadomości wojskowych oraz wyrobienie należytej postawy moralnej junaków. W ramach zajęć odbywało się wyszkolenie bojowe (np. gry, posuwanie się w tyralierze, dowodzenie małymi oddziałami). Ponadto prowadzono wyszkolenie strzeleckie z bronią sportową, z karabinem sportowym i ręcznym karabinem maszynowym. W każdej klasie było przeciętnie 8 strzelań oraz musztra, terenoznawstwo i obrona przeciwgazowa. Ćwiczenia nocne i dzienne prowadzone były w warunkach symulujących działania wojenne. Zajęcia odbywały się na podwórzu szkolnym, na terenie przy lotnisku oraz na strzelnicy w Siemianowicach Śląskich. Komendantowi pomagali instruktorzy wojskowi.

• Liga Morska i Kolonialna - organizacja społeczna, której celem było popularyzowanie zagadnień morskich i wychowania morskiego młodzieży, ukazywanie dorobku Polski Odrodzonej na morzu. W ramach jej działalności wyświetlano filmy, przeźrocza, organizowano uroczystości z okazji rocznicy odzyskania przez Polskę dostępu do morza, wykonywano modele okrętów wojennych.

• Liga Obrony Powietrznej Państwa - w szkole rozpoczęła swoją działalność w 1924 r. W jej ramach organizowano pogadanki o lotnictwie i znaczeniu obrony powietrznej w państwie. W latach trzydziestych pod kierunkiem J. Mohra i S. Kriegera utworzono sekcje propagandową, modelarską i przeciwgazową. Prowadzono też kursy szybowcowe.

• Sodalicja Mariańska - stowarzyszenie religijne młodzieży szkolnej, propagujące kult maryjny. Jej celem było „pogłębianie zasad moralnych i kształcenie uczuć humanitarnych u młodzieży”. W naszej szkole organizacja podzielona była na orszaki i liczyła 260 członków. Opiekował się nią ksiądz Bolesław Rosiński. Sodalicja zajmowała się organizacją uroczystości religijnych w szkole (np. z okazji dnia patrona młodzieży św. Stanisława Kostki, wieczorków świątecznych ,przygotowywanie upominków dla mniej zamożnych uczniów, rekolekcji).

• Straż Przednia – organizacja międzyszkolna, powstała w 1933 r. Miała charakter ideowo-społeczny i jej zadaniem była pomoc organizacjom szkolnym i samorządowi uczniowskiemu. Jej opiekunem był prof. Jan Dąbrowa. Uczniowie należący do tej organizacji pracowali w piętnastoosobowych zespołach. Zajmowali się zbiórkami pieniędzy na cele charytatywne, organizowali wycieczki szkolne.

• Szkolna Kasa Oszczędności - idea oszczędzania była bardzo popularna w okresie międzywojennym. W 1947 r. kasa wznowiła swoją działalność. Każdy uczeń mógł założyć sobie książeczkę oszczędnościową indywidualną lub zbiorową. Zbieraniem składek zajmowali się skarbnicy klasowi.

Okres powojenny:

Po wojnie oprócz drużyny harcerskiej, LMiK, Spółdzielni Uczniowskiej i SKO, w szkole działały m.in.:

•  Związek Walki Młodych
• Związek Młodzieży Polskiej (po jego rozpadzie Związek Młodzieży Socjalistycznej)
• Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Radzieckiej
•  Liga Ochrony Przyrody
•  Liga Obrony Kraju
• Polski Czerwony Krzyż
• Liga Lotnicza
• Towarzystwo Przyjaciół Żołnierza
• Związek Socjalistycznej Młodzieży Polskiej
• UNESCO

Klub UNESCO:
Funkcjonował w latach 1964-1993. Jego założycielką była pani prof. Izabela Markiewicz. To właśnie z jej inicjatywy w 1964 r. szkoła zwróciła się do UNESCO z prośbą o przyjęcie do grona szkół stowarzyszonych. Pani Markiewicz przez wiele lat opiekowała się klubem: organizowała wystawy, koncerty, projekcje filmów w wersji oryginalnej, obozy lingwistyczne. W ramach klubu funkcjonowało kółko dyskusyjne. Pracę pani Markiewicz kontynuowała następnie prof. Małgorzata Poprawska, romanistka. Wniosła ona do klubu wiele urozmaiceń wciąż poszukując nowych form działania. W 1977 r. w szkole odbyło się ogólnopolskie seminarium szkół UNESCO. Uczestniczyli w nim przedstawiciele władz oświatowych, Polskiego Komitetu UNESCO oraz pedagodzy. Podczas sesji naukowej pod hasłem „Szkoła UNESCO w służbie pokoju”, w roku 1980 zostało odsłonięte popiersie patrona szkoły. Jego bliźniacza kopia została przekazana szkole znajdującej się w Sainte-Genevieve des Bois pod Paryżem. W 1986 r. opiekunka klubu została zaproszona na obchody Tygodnia Kultury Duńskiej w Kopenhadze. Klub zakończył działalność w 1993 r.

Teatr szkolny:
Powstał w roku założenia naszej szkoły, z inicjatywy kółka artystyczno–literackiego. Od 1932 r. organizowane były regularne szkolne przedstawienia: dwa razy w miesiącu dla oddziału polskiego, a raz dla niemieckiego. Zapoczątkowało je wystawienie sztuki pt. „Orlęta”, przygotowanej przez samorząd klasy VII a.
W 1934 r. wydział wykonawczy Komitetu Rodzicielskiego wystąpił do magistratu z wnioskiem o wybudowanie sceny w auli gimnazjalnej. Do wniosku załączono projekt wykonany przez architekta K. Pakułę, sekretarza Koła Przyjaciół Harcerstwa. Magistrat zbył inicjatywę milczeniem. W grudniu 1934 r. zespół przedstawił fragmenty „Nocy listopadowej”. Młodzież samodzielnie zbudowała niewielkich rozmiarów scenę, rekwizyty wypożyczył Teatr Polski. Premiera „Nocy listopadowej” zakończyła się pełnym sukcesem.
Po drugiej wojnie światowej, oprócz kilku wzmianek w sprawozdaniach, nie znajdujemy bardziej szczegółowej dokumentacji mówiącej o istnieniu zespołu teatralnego. Dopiero u schyłku lat pięćdziesiątych zawiązało się w I Liceum Ogólnokształcącym im. Mikołaja Kopernika koło teatralne, któremu patronował zasłużony pedagog dr Edward Szwed. Zespół rozpoczął działalność wystawieniem pełnospektaklowej sztuki zatytułowanej „Pod Legnicą”. Autorem i reżyserem tego widowiska historycznego był Eugeniusz Elsner - członek Komitetu Rodzicielskiego. Prapremiera odbyła się w Legnicy, gdzie wyjechała młodzież całej szkoły (uroczystości milenijne).
Drugim wielkim przedsięwzięciem było wystawienie „Antygony” Sofoklesa w reżyserii nestora sceny polskiej, mistrza Bolesława Mierzejewskiego. Przedstawienie to zamyka czterdziestoletni okres rozwoju teatru szkolnego.
13 października 1963 r. rozpoczyna nowy etap w życiu teatrzyku szkolnego. Powołany przez Edwarda Karczmarskiego, nauczyciela języków obcych, komitet organizacyjny w składzie: Jacek Czaplicki , Andrzej Tadeusiak, Andrzej Ślęza, Jan Sznura, postanowił zacząć działalność od budowy sceny przenośnej. Po sześciu miesiącach ciężkiej pracy stanął teatrzyk pudełkowy. 6 marca 1964 r. odbyła się premiera widowiska z okazji Międzynarodowego Dnia Kobiet, opartego głównie na efektach świetlnych. Spektakl wyparł bezpowrotnie z repertuaru szkolnych uroczystości tzw. montaże słowno-muzyczne. Kolejne przedstawienia burzyły schematy obowiązujące na porankach i akademiach.
W czerwcu 1964 r. na uroczystości zakończenia roku szkolnego, teatrzyk zaprezentował inscenizację utworu M. Załuckiego „Skandal międzynarodowy” z Iwoną Levittoux oraz Dariuszem Gąsowskim w rolach głównych. Aktorzy wystąpili w prawdziwych strojach wieczorowych, kitlach kelnerskich, podawano nawet autentyczne kluski. Jedynie głos narratora zarejestrowany był na taśmie. To przedstawienie wieńczy cykl doświadczeń i określa kształt teatrzyku, który mianowano Teatrzykiem Małych Form. Zespół tworzyli w przeważającej części uczniowie klasy VIII a, pierwszej klasy z poszerzonym programem języka francuskiego.
TMF w dniu 6 listopada 1964 r. wystąpił z programem zatytułowanym „Trzy oblicza rewolucji z prologiem”. Temat Wielkiej Rewolucji Październikowej potraktowano trójwymiarowo. Fragmenty filmowe, efekty akustyczne, gra świateł, muzyka, wstawki baletowe, niezwykle prosta dekoracja, pełna pasji gra aktorów zadecydowały o powodzeniu.
3 kwietnia 1965 r. TMF wystawił wielkie widowisko kostiumowo-baletowe, adaptację powieści Bolesława Sójkowskiego pt. „Liście Koka”. Spektakl zatytułowany „Tragedia indiańska” trwał dwie i pół godziny. Zaangażowano 72 wykonawców wybranych spośród uczniów klasy IX b i innych oraz rodziców, którzy uszyli stylowe kostiumy indiańskie zaprojektowane przez Józefa Kramarza. Sztuka dotyczyła problemu zagłady cywilizacji Inków, kojarzącego się z planowaną przez hitleryzm zagładą cywilizacji słowiańszczyzny. Po sukcesie w szkole, zdecydowano o wystąpieniu na miejskich eliminacjach zespołów artystycznych. Zespół zajął pierwsze miejsce.
W tym czasie nawiązano ścisły kontakt z wydziałem artystycznym Pałacu Młodzieży w Katowicach. Kierownik Elżbieta Twarogowska udostępniła uczniom teatrzyku pracownię choreograficzną, zaprosiła do współpracy jednego z najwybitniejszych choreografów na Śląsku, panią prof. Marię Szczudło.
19 lutego 1966 r. wystawiono „Perłę” - adaptację powieści J. Steibecka. Zespół zdobył wyróżnienie i pierwsze miejsce w miejskich i wojewódzkich eliminacjach. W lokalnym dzienniku prezentowano zdjęcia z widowiska. „Perła” była ostatnim przedstawieniem na scenie auli liceum przy ul. Wita Stwosza. Nowy gmach szkoły przy ul. Sienkiewicza auli nie posiadał.
W roku szkolnym 1968/69 TMF przerodził się w Teatrzyk Lektur Szkolnych. W listopadzie w Pałacu Młodzieży odbyła się uroczysta premiera „Antygony” Sofoklesa. Udział w przygotowaniu tego przedstawienia wzięli: dr E .Szwed - jako konsultant, znawca epoki; inż. Zegartowski był wykonawcą dekoracji; prof. Maria Szczudło zajęła się choreografią; muzykę napisał mgr E. Kobus zaś twórcami kostiumów byli rodzice. W przedstawieniu talentami aktorskimi wykazali się uczniowie: Ewa Caleska, Iwona Torbus, Zbigniew Oskędra, Andrzej Zoźków.
„Antygona” była sztuką najdłużej utrzymującą się na afiszu. Była przedstawiana przy pełnych kompletach”widzów na scenie Pałacu Młodzieży oraz na scenie Operetki Śląskiej w Gliwicach. “Antygona” rozsławiła szkołę w całym województwie.
W roku szkolnym 1969/70 Tatrzyk Lektur Szkolnych wystawił „Fircyka w zalotach” Franciszka Zabłockiego oraz „Moją prywatną sprawę” Andrzeja Mularczyka; w roku szkolnym 1970/71 – „Koniec księgi VI” (fragmenty) Jerzego Broszkiewicza. Zaprezentowano również „Tryptyk” w wykonaniu Michała Smolorza i Janusza Boruckiego. „Rzecz o Koperniku” wykonano w dniu święta naszego patrona szkoły, na zjeździe absolwentów. W repertuarze były również adaptacje „Popiołu i diamentu” Andrzejewskiego oraz „Buszującego w zbożu” Salingera.
W latach 70-tych teatr szkolny zmienił nazwę na Teatrzyk Poezji i Prozy Francuskiej, przygotowywał on spektakle w języku francuskim. W pamięci pozostały widowiska poetyckie oparte na twórczości Préverta i Apollinaire’a, oraz „Paulina 1980”. Ze spektaklem „Crimen amoris” poświęconym życiu i twórczości Paula Verlaine’a wyjeżdżali uczniowie-aktorzy do Opola i Krakowa. W 1984 r. odbyła się premiera „Carmen” według P. Mériméego. W rolach głównych wystąpili: Agnieszka Drop i Katarzyna Kowalska oraz Dariusz Droś i Krzysztof Prus. W 1986 r. wystawiono „Un ouvrage de dames”, J. C. Danauda; było to ostatnie przedstawienie przygotowane przez E. Kaczmarskiego, który zmarł nagle 6 XII 1986 r. Nikomu już nie udało się „bawić” z młodzieżą w teatr z taką pasją.
W marcu 1985 r. miała miejsce premiera „Obrony Ksantypy” Z. H. Morstina. Przedstawienie zostało przygotowane przez kółko „żywego słowa”, pod kierownictwem polonistki Izabeli Paprockiej.
W 1986 r. wystawiono „Kopciucha” J. Głowackiego. Reżyserem tego przedstawienia była polonistka, później dyrektor szkoły prof. Teresa Wierzbicka.
W 1993 r. rozpoczął działalność Francuski Teatr Wędrowny. W jego skład wchodzili uczniowie klas liceum oraz w następnych latach gimnazjum, a opiekowała się nim pani profesor Maria Głowacka. Tworzenie przedstawień odbywało się w klasie, natomiast integracja grupy, wybór tematu, ćwiczenia nad wyrażaniem gestów w trakcie zajęć pozalekcyjnych. W jednym roku wystawiano około dziesięciu małych form teatralnych.
Sukcesy małych spektakli zachęciły uczniów do uczestniczenia w festiwalach teatrów licealnych w Poznaniu. W 1996 r. szkoła otrzymała wyróżnienie za spektakl „Alouette” („Skowronek”); w roku 1997 trzecie miejsce za przedstawienie „Bonjour Mr La Fontaine” („Dzień dobry panie La Fontaine”), podobnie dwa lata później za „La biche” („Łania”), zaś w roku 2001 nagrodę publiczności za nowoczesne adaptacje opowieści Jeana de la Fontaine’a. Równie wiele nagród „Kopernik” otrzymał w Gliwicach, na festiwalach teatru i piosenki francuskiej. Co najważniejsze to właśnie uczniowie przejęli inicjatywę w przygotowywaniu sztuk. W 2000 r. napisali oni scenariusz do sztuki „Le chat” (“Kot”) i zarejestrowali ją na CD-ROM- ie. W 2002 r. w Koszalinie teatrzyk zdobył trzecią nagrodę za « A qui perd, gagne » według J.C. Grumberga.
Od 1994 r. uczniów i nauczycieli bawił szkolny „Kabarecik bez nazwy”. Prowadząca teatrzyk pani Otylia Szlenk gromadziła uczniów umiejących się bawić, śmiać i ironicznie oceniać szkołę i jej problemy. Programy: dydaktyczno-rozrywkowe, wychowawczo-drażniące, kształcąco-rozśmieszające i nieprzypadkowo-okolicznościowe, cieszyły się w szkole dużą popularnością. Zespół artystów „adeptów na progu” przygotował 16 przedstawień. Z kabareciku wywodzi się „Kopernik-tango” - śpiewane na zakończenie każdego programu. Zespół wystawiał również barwne, melodyjne przedstawienia jasełkowe.

Nazwa szkoły
Obecny Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 1 wielokrotnie zmieniał swą oficjalną nazwę, co spowodowane było licznymi reformami systemowymi i organizacyjnymi, którym podlegała polska szkoła w ciągu osiemdziesięciu lat.
Szkoła rozpoczęła działalność w roku szkolnym 1922-1923 jako „Wyższa Szkoła Realna”, by w 1924 r. otrzymać nazwę „Miejskie Gimnazjum Matematyczno-Przyrodnicze”. Wczesną wiosną 1927 r. szkoła otrzymała patrona zgodnie z profilem kształcenia i odtąd, aż do kolejnej reformy szkolnej w 1932 r., nosi nazwę „Miejskie Gimnazjum Matematyczno-Przyrodnicze im. M. Kopernika". Wybór patrona na wniosek Dyrekcji i Wydziału Oświecenia Publicznego Urzędu Wojewódzkiego Śląskiego, zatwierdziło ówczesne Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.
Przeprowadzona w 1932 r. reforma szkolnictwa w Polsce spowodowała kolejną zmianę nazwy. Wynikało to z likwidacji dotychczasowego 8-letniego gimnazjum, do którego przyjmowano uczniów po IV klasie szkoły podstawowej. W jego miejsce powstało 4-letnie gimnazjum (kończące się tzw. małą maturą) i 2-letnie sprofilowane liceum. Do gimnazjum przyjmowano uczniów po ukończeniu klasy VI (ok. 12-letnich). Od 1932 r. pełna nazwa szkoły brzmiała „Miejskie Gimnazjum i Liceum Męskie im. M. Kopernika" i w ogólnokrajowej numeracji była szkołą 886. Pomijając lata wojny i okupacji, kiedy szkoła została zamknięta dla polskiej młodzieży, kolejna reorganizacja szkolnictwa nastąpiła w 1948 r. Szkoła utraciła swój matematyczno-przyrodniczy charakter i stała się „Szkołą Ogólnokształcącą Stopnia Podstawowego i Licealnego im. M. Kopernika" - czyli popularną „jedenastolatką". Ten stan rzeczy trwa krótko, gdyż przeniesienie szkoły do nowego lokum, i niewielka ilość pomieszczeń przewidziana dla jej potrzeb, spowodowała konieczność oddzielenia szkoły podstawowej. Od 1951 r. szkoła nosiła nazwę „I Liceum Ogólnokształcące im. M. Kopernika w Katowicach”.
Kolejna reforma oświaty spowodowała powstanie w 1999 r. Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 1 im. M. Kopernika, w skład którego weszło I Liceum Ogólnokształcące i Gimnazjum nr 24 z językiem nauczania francuskim.

Budynki naszej szkoły
Pierwszym, macierzystym budynkiem naszej szkoły był gmach na rogu ul. Jagiellońskiej i Lompy. Okazały - trzypiętrowy z podwórkiem i boiskiem, dwoma wejściami (główne od ul. Jagiellońskiej i boczne od ul. Dąbrowskiego), ogródkiem szkolnym, aulą, salą gimnastyczną, gabinetami przedmiotowymi i obszernym podpiwniczeniem, z mieszkaniem służbowym dla woźnego i własną kotłowni. Prezentował się okazale i nowocześnie.
W okresie międzywojennym, ze względu na swe położenie w centrum miasta oraz w pobliżu Urzędu Wojewódzkiego (zbudowanego pod koniec lat 20-tych) i Wydziału Oświecenia Publicznego, szkoła była często wizytowana i odwiedzana przez oficjalnych gości przebywających w Katowicach.
Wydarzenia wojenne nie oszczędziły szkoły. Gabinety przedmiotowe, zbiory biblioteczne, wyposażenie sali gimnastycznej uległy kompletnej dewastacji. Rok szkolny 1945/1946 to ciągła troska o zdobycie elementarnego wyposażenia klas szkolnych, oszklenie gmachu, ogrzanie - a co najistotniejsze – zdobycie polskich podręczników i lektur dla nowego pokolenia uczniów. Gdy w trudnych latach powojennych dyrekcji i gronu pedagogicznemu wraz z rodzicami udało się uporać z trudnościami, władze partyjne i oświatowe zdecydowały przenieść szkołę. W grudniu 1950 r. nastąpiła pospieszna przeprowadzka do nowych pomieszczeń przy ul. Wita Stwosza 17 - po zlikwidowanym właśnie (a właściwie przeniesionym do Krakowa) Śląskim Seminarium Duchowym. Do „naszego” liceum wprowadzono Liceum Pedagogiczne, przekształcone wkrótce w Studium Nauczycielskie. Po jego likwidacji budynek przejął Uniwersytet Śląski - Wydział Nauk o Ziemi, użytkujący go do dnia dzisiejszego. Obecnie mieści się w nim Wydział Biologii i Ochrony Środowiska.
Warunki pracy przy ul. Wita Stwosza były dalekie od ideału. „Kopernik” otrzymał tylko 8 sal lekcyjnych, bowiem z budynku korzystali także inni użytkownicy: Prywatne Gimnazjum im. Św. Jacka, Liceum Sztuk Plastycznych i część Szkoły Podstawowej nr 37.
Nadzieja na poprawę warunków pojawiła się 1960 r. Przy okazji obchodów Tysiąclecia Państwa Polskiego rozpoczęto budowę nowej „Szkoły-Pomnika”. 4 lutego 1966 r. nastąpiło uroczyste otwarcie pierwszego „Liceum Tysiąclecia” w Polsce i przeprowadzka z ulicy Wita Stwosza na ulicę Sienkiewicza 74.
Szkoła w momencie zakończenia budowy była nowoczesna i funkcjonalna. Składała się z trzykondygnacyjnej części dydaktycznej z pracowniami przedmiotowymi (pracownią fizyczną, chemiczną i biologiczną), połączonej przewiązką, (w której mieści się biblioteka i pokój nauczycielski) z częścią administracyjną, świetlicą, kuchnią oraz salą gimnastyczną z zapleczem i pracownią techniczną. Posiadała własną kotłownię, a także mały budynek z trzema mieszkaniami służbowymi. Wokół szkoły pozostawiono dużo miejsca na ewentualną rozbudowę i tereny sportowe. Z czasem dobudowano dla potrzeb szkoły garaże (ze względu na posiadane samochody i motocykle do prowadzenia kursów jazdy), przebudowano (1977) kotłownię na wymiennikownię ciepła podłączoną do sieci miejskiej, a w 1979 roku odnowiono i przebudowano boiska sportowe. Od początku w nowej szkole obowiązywała nauka w systemie klasopracownianym, dlatego na przestrzeni lat powstały nowe pracownie, między innymi do nauczania geografii, języka francuskiego, języka polskiego, matematyki, historii, informatyki.
W następnych dziesięcioleciach w szkole zaszły duże zmiany jeśli chodzi o rozbudowę bazy i wyposażenia. Powstała sala fitness oraz dokonano remontu sali gimnastycznej. Harcówka i zaplecze techniczne zostały przerobione na sale lekcyjne, a w czytelni otwarto centrum multimedialne z dostępem do Internetu, pokój nauczycielski został zamieniony na salę lekcyjną. Pokój nauczycielski został przeniesiony do nowych pomieszczeń w korytarzu za sekretariatem. Szkoła otrzymała także dwa tartanowe boiska.